Ang mga maikling kwento ni Ohyie Purificacion

ANG MGA MAIKLING KWENTO NI OHYIE PURIFICACION

Maikling Sanaysay ni Greg Bituin Jr.

Isa sa mga magagaling na manunulat para sa uring manggagawa si kasamang Ohyie, o Ma. Lorena Purificacion. Isa siyang dating pangulo ng unyon sa kumpanya ng Noritake, ang Noritake Porcelana Labor Union (NPLU) na isa sa kasaping unyon ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP).

Bukod sa kanya ay may dalawa pang kasamang manunulat ang may natipon ding mga sulatin - ang gurong si Prof. Ramon Miranda, na isa sa best man ko sa kasal, at si Ka Jhuly Panday na nasa Partido Lakas ng Masa. At kung makakapag-ipon tayo ng sapat na sulatin para maisaaklat ang kanilang mga naipong akda ay ilalathala natin ang mga iyon bilang aklat. Ito naman ay sa pamamagitan ng pinangangasiwaan kong Aklatang Obrero Publishing Collective.

Anim ang maikling kwento, dalawang tula at isang sanaysay ni kasamang Ohyie ang natipon ko. Dalawang kwento niya ang nalathala sa magasing PUGON ng Noritake Porcelana Labor Union. Apat na maikling kwento naman niya ang nalathala sa magasing ANG MASA na inilathala ng Partido Lakas ng Masa mula Nobyembre 2011 hanggang Mayo 2012.

Nalathala sa PUGON ang kanyang maikling kwentong "Anay at Bukbok" at "Minsan, sa Luneta". Nalathala naman sa magasing ANG MASA ang kanyang maikling kwentong "Ang Huling Biyahe ni Margie" (Nobyembre-Disyembre 2011), Si Mina (Disyembre 2011 - Enero 2012), Si Violy (Pebrero-Marso 2012), at Si Hanna, at si Lilly (Abril-Mayo 2012). Inilagay ko ito sa kawing na http://mgaakdaniohyie.blogspot.com/ blogsite ng kanyang sulatin na ako na ang lumikha, sa layuning hindi na ito mawala.

Mayroon din siyang sanaysay na pinamagatang "Kumusta na ang mga manggagawa", at dalawang tulang pinamagatang "Ang Mundo ay Triyanggulo" at "Ang Manggagawa".

Anim na makabuluhang maiikling kwento hinggil sa buhay sa pabrika, buhay ng manggagawa, buhay ng kababaihan, na tiyak na kagigiliwang basahin ng madla. Anim na kwentong nararapat mapasama sa panitikang Pilipino.

Kung hindi nagsara ang magasing Ang Masa dahil sa kawalan ng pondo, marahil ay nasa apatnapu o limampu na ang kwentong naisulat ni kasamang Ohyie. At maaari na itong maisalibro.

Nawa'y makapagsulat pa si kasamang Ohyie ng makabuluhan at napapanahong maiikling kwento ng buhay, lalo na sa panahon ng tokhang, kontraktwalisasyon, at paninibasib ng globalisasyon sa kabuhayan ng mamamayan. Alam kong kaya ni kasamang Ohyie na isulat ang mga ito. Marahil kailangan muli ng malalathalaang magasin o pahayagan upang sumipag muli si kasamang Ohyie sa pagsusulat. 

O kaya naman, may mga naisulat na talaga siyang maiikling kwento pa, subalit nakatago lamang dahil walang maglathala. Sana'y marami pa siyang naipong kwentong dapat malathala dahil ang talento ng tulad niyang dating lider ng unyon ng manggagawa ay hindi dapat maitago na lamang.

Napapanahon na upang malathala ang kanyang mga kwento sa isang aklat at bibilhin natin ito sa National Book Store, Power Books, Fully Booked, Book Sale, Popular Book Store, at iba pa.

Malaking ambag sa panitikang manggagawa at sa panitikang Pilipino ang kanyang mga sulatin.

Emisyon

EMISYON

mainam ba ang kapak na lamang tiyan ay bulak
kaysa nakapaloob sa kanyang tiyan ay burak
ah, mabuti pang ang sawing puso'y di nagnanaknak
kung magdugo'y may mabuting lunas na ipapasak

kakamot-kamot ng ulo dahil di matingkala
ang laksang suliranin ng bayang di maunawa
bakit ba may iilang sa yaman nagpapasasa
at milyong dukha'y di man lang dumanas ng ginhawa

itong pagbabago ng klima'y bakit anong bilis
tumataas ang tubig-dagat, yelo'y numinipis
malulunasan pa ba ito't ating matitistis
upang susulpot pang salinlahi'y di na magtiis

mapipigilan pa ba ang laksa-laksang emisyon
na bundok, lungsod, bayan at dagat ay nilalamon
suriin ang kalagayan ng mundo sa maghapon
at baka may mapanukala tayong lunas ngayon

- gregbituinjr.

Nagbubunga nga ba ang bawat nating pagsisikap

nagbubunga nga ba ang bawat nating pagsisikap
upang tuluyang kamtin ang ating pinapangarap
may lungkot sa iyong ngiti, ito'y aking hinagap
habang mga mata mo'y patuloy na nangungusap
nawa'y di na pawang kabiguan itong malasap

patuloy tayong magsikap upang kamtin ang mithi
halina't magtulungan sa bawat pagpupunyagi
magkasabay nating ihasik ang magandang binhi
baka ibunga'y mabuti, nagbabakasakali
upang katwiran at kabutihan ang manatili

sa anumang panata'y ayoko nang mabilanggo
ayokong pangako ng trapo'y laging napapako
sa pusalian ba'y kailan tayo mahahango
ang kumunoy ba ng kahirapan ay maglalaho
o tayo'y nalilinlang ng kapitalistang mundo

- gregbituinjr.

Mga matematisyang Pinoy, tagumpay sa Math Olympiad

Mga matematisyang Pinoy, tagumpay sa Math Olympiad

ni Gregorio V. Bituin Jr.

Nagwagi ng mga indibidwal na medalya ang anim na mag-aaral mula sa Pilipinas sa ika-60 International Mathematical Olympiad (IMO) na ginanap sa bansang United Kingdom mula Hulyo 11-22, 2019.

Ang IMO ang pandaigdigang kumpetisyon sa matematika para sa mga estudyante sa sekundarya o hayskul. Ang IMO rin ang pinakamatagal at pinaka-prestihiyoso sa mga pandaigdigang paligsahang pang-agham.

Ang kumpetisyon ay ginanap sa University of Bath. Ang bawat bansa ay maaaring magpadala ng maksimum na anim na kontestant. Dito, tinangka ng mga kalahok na lutasin ng bawat indibidwal ang anim na mapanghamon at mga orihinal na problema. Ang medalya'y igagawad sa mga estudyante batay sa kanilang indibidwal na iskor mula sa kanilang mga isinulat na solusyon.

Patas ang China at Estados Unidos sa nangungunang iskor ng bawat koponan, sinundan ito ng South Korea, at ang North Korea naman ay nasa ikaapat na puwesto. Ang Pilipinas naman ay nasa ika-31 puwesto, kasama ng Brazil (29), Turkey (30), at Germany (32).

Ayon sa balita, si Sean Anderson Ty ng Zamboanga Chong Hua High School ay nanalo ng medalyang pilak. Ito ang kanyang pangatlo at huling IMO. Si Andres Rico Gonzales III ng De La Salle University Integrated School ay nanalo ng medalyang tanso sa kanyang ikalawang IMO. Habang ang apat pa, na pawang unang sali lamang dito, ay nagwagi rin ng tansong medalya, at ito'y sina Immanuel Josia Balete ng St Stephen's High School, Vincent dela Cruz ng Valenzuela City School of Matematika at Agham, Dion Stephan Ong ng Ateneo de Manila Senior High School, at Bryce Ainsley Sanchez ng Grace Christian College.

Ang kanilang koponan ay pinamunuan nina Leader Dr. Richard Eden, at ni Deputy Leader Dr. Christian Paul Chan Shio, na kapwa mula sa Ateneo de Manila University. Sila'y sinamaan doon ng tagapagsanay na si Ginoong Russelle Guadalupe mula sa University of the Philippines-Diliman. Sa kanilang pagbabalik sa bansa, sinalubong din sila sa NAIA ni Dr. Marian Roque ng Mathematical Society of the Philippines.

Ang kanilang partisipasyon ay dahil na rin sa pakikipagtulungan sa  Mathematical Society of the Philippines at sa Department of Science and Technology-Science Education Institute. Sa larawan nga nilang may nakasabit na medalya bawat isa, sila'y nakasuot ng barong, na siyang pangunahing kasuotan ng mga Pilipino.

Dahil sa tagumpay nilang ito'y lumikha ako ng tula bilang pagpupugay sa kanila:

Pagpupugay sa mga Pinoy na nagwagi sa Math Olympiad

ang ipinaaabot ko'y taospusong pagpupugay

sa matematisyang Pinoy sa kanilang tagumpay

dahil sa kanilang angking kaalaman at husay

at marahil ay talaga namang sila'y nagsikhay

talino sa sipnayan ay kanilang inilantad

sa International Mathematical Olympiad

nanalo sila ng mga medalya, kaypapalad

nangalahati na ang taon, magandang pambungad

anim silang pawang mag-aaral sa sekundarya

na talagang nagpakahusay sa matematika

nakapanalo nga ng medalyang pilak ang isa

napagwagian naman ng lima'y tansong medalya

sa inyong mga nagwagi, ako'y sumasaludo

lalo't dala ninyo ang bansa sa tagumpay ninyo

kayo nga'y totoong dangal ng bayang Pilipino

at sa napili ninyong paksa'y magpatuloy kayo

- gregbituinjr/

Pinaghalawan:

* ulat mula sa kawing na:

https://rappler.com/bulletin-board/philippine-team-win-medals-international-mathematical-olympiad-2019

https://pia.gov.ph/news/articles/1025308

* litrato mula sa Rappler.com at https://pia.gov.ph/

Nagpapatuloy pa rin itong kirot ng damdamin

nagpapatuloy pa rin itong kirot ng damdamin
kung kawalang hustisya'y patuloy sa bayan natin
pagwawalang-bahala ba ang ating tutunguhin
o nagkakaisang tinig ang ating bubuuin

ilang tanong lamang itong nararapat masagot
mag-ingat lang baka sagot ninyo'y may lamang poot
nawa sa atin ay may mabuti itong idudulot
maibsan man lang ang galit ng kung sinong sumambot

maraming salamat sa pagtugon, mga kapatid
kahit alam nating maraming buhay ang pinatid
nawa'y hustisya't kapayapaan ay maihatid
at ang mapaparusahan ay di sana malingid

nawa'y matigil na ang gawaing kasumpa-sumpa
nawa'y may hustisyang kamtin ang inang lumuluha
katarungan sa mga tinokhang ng walang awa
lalo roon sa mga batang kay-agang tinudla

- gregbituinjr.

Bakit laging dapat lumaban silang maralita?

bakit laging dapat lumaban silang maralita?
dahil ba ang dama nila'y wala silang dignidad?
dahil dama nilang inaapakan silang lubha?
dahil ba isinilang na silang dukha at hubad?

dahil ba salat sa yaman, dapat silang apihin?
dahil ba walang pribadong pag-aari'y alipin?
dahil laging marusing basta sila gugulpihin?
dahil tahanan ay iskwater, tatapakan na rin?

dahil isinilang na salat, ito'y kapalaran?
dahil wala silang makain, ito katamaran?
dahil walang pinag-aralan, ito'y kamangmangan?
dahil kayrami nila, ito'y populasyon naman?

kaya may dukha, pribadong pag-aari ang sanhi
at siya ring dahilan kung bakit may mga uri
upang maibsan ang kahirapan, ang ating mithi
ay pawiing tuluyan ang pribadong pag-aari

- gregbituinjr.

Inhustisya

nais kong bigkasin ang tula ko sa inyo
tulad ng lawin sa labas ng paraiso
o rosas sa harap ng sawing paruparo
na ang hibik ay katarungan sa bayan ko

nais kong bigkasin sa inyo itong tula
nang may halong hikbi, poot, luha at tuwa
upang inyong madama ang bawat adhika
habang hustisya'y hanap kasama ang dukha

halina't ang aking tula'y inyong pakinggan
baka maluha kayo sa aking kundiman
sa bawat kataga'y inyong malalasahan
ang lansa't pait na sa dibdib ko'y nanahan

maraming salamat sa inyong pakikinig
kahit yaong tula'y may tinig pang-uusig
panlilinlang at tiwali'y dapat malupig
upang katarungan sa bayan na'y manaig

 gregbituinjr.